Καλό Πάσχα και Kαλή Ανάσταση

 Happy Easter

Πάσχα η μεγαλύτερη γιορτή της Ορθοδοξίας.

Στην Αλευρού την ονομάζουν και Λαμπρή για να εκφράσουν την λαμπρότητα της ημέρας, καθώς η γιορτή αυτή έρχεται ύστερα από μία περίοδο επτά εβδομάδων νηστείας. Η περίοδος του Πάσχα αρχίζει από την Κυριακή των Βαΐων, όπου μπαίνουμε στο πνεύμα της Μεγάλης Εβδομάδας και διαρκεί μέχρι την Κυριακή του Θωμά. Κατά την Εβδομάδα αυτή των Παθών, τα περισσότερα από τα Πασχαλινά έθιμα του χωριού διατηρούνται αναλλοίωτα μέχρι και σήμερα.

Κυριακή των Βαΐων: Είναι και η τελευταία της Σαρακοστής όπου γιορτάζετε η είσοδος του Χριστού στην Ιερουσαλήμ πάνω σε ένα γαϊδουράκι και η υποδοχή του από τους κατοίκους της με κλαδιά (βάϊα στα εβραϊκά) από φοίνικες. Από τα βάϊα πήρε το όνομά της η μέρα αυτή και γι’ αυτό η εκκλησία στολίζεται με κλαδάκια δάφνης τα οποία μετά την Θεία Λειτουργία μοιράζονται στους πιστούς. Τα κλαδάκια αυτά συνηθίζουν να τα φιλάνε στο εικονοστάσι τους ή να τα πηγαίνουν την ίδια μέρα στο μνήμα των νεκρών τους. Παλαιότερα, αυτοί πού αναλάμβαναν να κόψουν τα κλαδιά της δάφνης και να τα μεταφέρουν μέχρι την εκκλησία, ήταν μόνο τα νιόπαντρα ζευγάρια του χωριού.

Μεγάλη Δευτέρα: Ξεκινά η εβδομάδα των Παθών του Ιησού Χριστού. Πολλοί πιστοί κάνουν νηστεία και από λάδι για να λάβουν την Θεία Κοινωνία το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης ή του Μεγάλου Σαββάτου. Επίσης οι κάτοικοι του χωριού αρχίζουν και τις ετοιμασίες για τον εορτασμό του Πάσχα. Κάνουν τα ψώνια τους, ασχολούνται με την καθαριότητα των σπιτιών τους, και ασπρίζουν με ασβέστη τις αυλές και τα δρομάκια τους.

Μεγάλη Τρίτη: Συνεχίζονται οι ετοιμασίες των κατοίκων για τον εορτασμό του Πάσχα και το βράδυ στην εκκλησία ακούγεται το τροπάριο της Κασσιανής.

Μεγάλη Τετάρτη: Νωρίς το απόγευμα στην εκκλησία τελείται το Μυστήριο του Μεγάλου Ευχελαίου. Ο Ιερέας διαβάζοντας επτά Ευαγγέλια και επτά Ευχές ευλογεί το λάδι με το οποίο αλείφει σταυρωτά τους πιστούς στο μέτωπο, στο πηγούνι, στα μάγουλα και στις παλάμες.

Μεγάλη Πέμπτη: Η ακολουθία των Αγίων Παθών και της Σταύρωσης του Κυρίου. Το βράδυ στην εκκλησία διαβάζονται τα Δώδεκα Ευαγγέλια έχοντας αναμμένα 12 κεριά τα οποία σβήνουν ένα-ένα όταν τελειώνει η ανάγνωση του κάθε Ευαγγελίου. Την Μεγάλη Πέμπτη οι νοικοκυρές φτιάχνουν τα Λαμπριάτικα κουλουράκια τους και βάφουν κόκκινα τα αυγά τους. Παλαιότερα το πρώτο αυγό πού έβαφαν ήταν της Παναγίας και γι’ αυτό το έβαζαν στο εικονοστάσι.

Μεγάλη Παρασκευή: Ημέρας πένθους, απόλυτης αργίας και νηστείας. Παλαιότερα στην Αλευρού τη μέρα αυτή, έριχναν λίγη καπνιά από το τζάκι σε ένα ποτήρι με ξύδι και έπιναν τρεις γουλιές, κανείς δεν κάρφωνε και γενικά απέφευγαν να κάνουν οποιαδήποτε εργασία. Επίσης δεν έτρωγαν τίποτα γλυκό και το φαγητό τους συνήθως ήταν λίγες φακές χωρίς λάδι.

Πριν από το μεσημέρι, υπό τον πένθιμο ήχο της καμπάνας, γίνεται στην εκκλησία η τελετή της Αποκαθήλωσης του Κυρίου. Μετά οι γυναίκες του χωριού στολίζουν το κουβούκλιο του Επιταφίου με ανοιξιάτικα άνθη και τοποθετούν από κάτω ένα πανέρι με φρούτα. Το βράδυ γίνεται η περιφορά του Επιταφίου. Στην πομπή πού σχηματίζεται μπροστά πηγαίνουν ο Σταυρός και τα Εξαπτέρυγα, ακολουθεί ο Επιτάφιος, μετά ο ιερέας με τους ψάλτες και πιο πίσω ακολουθεί ο κόσμος κρατώντας στα χέρια του αναμμένα κεριά. Όσοι πιστοί δεν μπορούν να ακολουθήσουν, βγαίνουν στο κατώφλι του σπιτιού τους και όταν ο Επιτάφιος πλησιάσει, ανάβουν κεριά και καίνε πάνω σε ένα κεραμίδι κάρβουνα με μοσχολίβανο. Όταν ο καιρός το επιτρέπει ή περιφορά γίνεται στα γραφικά δρομάκια του χωριού. Η πομπή σταματά κατά διαστήματα στα σταυροδρόμια, στην εκκλησία της Παναΐτσας, στον Άγιο Ταξιάρχη έξω από το κοιμητήριο, και επιστρέφει από τα «σομπολέϊκα» στην εκκλησία του Αη Γιώργη. Εκεί, έξω από την είσοδο του ναού, οι άντρες κρατούν το κουβούκλιο του Επιταφίου ώστε οι πιστοί να σκύψουν και περνώντας από κάτω να μπούν στην εκκλησία. Στο τέλος μπαίνει ο Επιτάφιος και αφού τελειώσει η λειτουργία μοιράζονται σε όλους μικρά κομμάτια από τα φρούτα.

Την επόμενη μέρα τα άνθη του Επιταφίου τοποθετούνται σε ένα πανέρι και μοιράζονται στις γυναίκες του χωριού. Τα άνθη αυτά τα κρατούν στο εικονοστάσι ως φυλαχτό και αν κάποιος αρρωστήσει, βάζουν στα κάρβουνα μερικά από τα «σταυρολούλουδα» και τον λιβανίζουν.

Μεγάλο Σάββατο: Το πρωί στην εκκλησία τελείται η Ακολουθία της Πρώτης Ανάστασης και στις 12:00 το μεσημέρι αρχίζουν να χτυπούν χαρμόσυνα οι καμπάνες. Τότε στο χωριό πραγματοποιείται το έθιμο των τουφεκιών. Νέοι από την Αλευρού και από τα διπλανά χωριά στέκονται στην πλατεία, πίσω από το ιερό της εκκλησίας και ρίχνουν με τα τουφέκια τους στον αέρα.

Παλαιότερα την μέρα αυτή, οι νοικοκυραίοι έσφαζαν τα κατσίκια τους για να ετοιμάσουν την μαγειρίτσα τους καθώς και το φαγητό των επόμενων ημερών. Οι γυναίκες ζύμωναν το Λαμπριάτικο ψωμί, (καρβέλι με σταυρό από ζυμάρι και κόκκινο αυγό στην μέση) και το έψηναν στους παλιούς ξυλόφουρνους.

Το Μεγάλο Σάββατο όπως και η Μεγάλη Παρασκευή είναι ημέρα αυστηρής νηστείας και δεν επιτρέπεται να φάμε λάδι πριν από το βράδυ της Ανάστασης.

Το βράδυ στην εκκλησιά τελείται η Θεία Λειτουργία της Αναστάσεως και λίγο πριν τα μεσάνυχτα, σβήνουν όλα τα φώτα της εκκλησίας. Τότε ο ιερέας βγαίνει με την λαμπάδα του αναμμένη μέσα από την Ωραία Πύλη και ψάλλοντας το «Δεύτε λάβετε φως» δίνει το Άγιο Φως στους εκκλησιαζόμενους. Στη συνέχεια όλοι μαζί βγαίνουν έξω από την εκκλησία, όπου ο ιερέας διαβάζει το Ευαγγέλιο της Αναστάσεως και μόλις τελειώσει, ακριβώς τα μεσάνυχτα, ψάλλει το «Χριστός Ανέστη...». Οι καμπάνες αρχίζουν και πάλι να κτυπούν χαρμόσυνα και όλοι ασπάζονται μεταξύ τους, ανταλλάσσοντας ευχές και λέγοντας «Χριστός Ανέστη». Παλαιότερα την ώρα αυτή συνήθιζαν να τσουγκρίζουν τα κόκκινα αυγά τους.

Μετά την Ανάσταση, οι πιστοί μεταφέρουν με τις λαμπάδες τους το Άγιο Φως στο σπίτι τους και κάνουν με τον καπνό τους το σχήμα του σταυρού κάτω από το πρέκι της πόρτας τους. Επίσης με το Άγιο Φως ανάβουν το καντήλι στο εικονοστάσι τους και προσπαθούν να το διατηρήσουν αναμμένο για σαράντα ημέρες. Όσοι δε, έχουν χάσει πρόσφατα κάποιο αγαπημένο τους πρόσωπο, πηγαίνουν πρώτα από το κοιμητήριο όπου ανάβουν τα καντήλια των μνημάτων και της εκκλησίας. Τέλος, κάθε οικογένεια κάθεται στο πασχαλινό τραπέζι, τσουγκρίζουν όλοι μαζί τα κόκκινα αυγά και τρώνε την πατροπαράδοτη μαγειρίτσα.

Κυριακή του Πάσχα: Στην Αλευρού, σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ελλάδα, το σούβλισμα του αρνιού την ημέρα αυτή δεν αποτελεί μέρος της παράδοσης. Οι κάτοικοι το μεσημέρι της Λαμπρής συνηθίζουν να τρώνε πάλι την πατροπαράδοτη μαγειρίτσα ή κρέας μαγειρευτό κι αυτό γιατί μετά την πολυήμερη νηστεία το στομάχι τους είναι εξαντλημένο.

Το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα, φορώντας τα γιορτινά τους και κρατώντας τις αναστάσιμες λαμπάδες τους, πηγαίνουν στην εκκλησία όπου τελείται η Λειτουργία της Αγάπης. Παλαιότερα μετά το σχόλασμα της εκκλησίας ακολουθούσε μεγάλο γλέντι στην πλατεία του χωριού.

Δευτέρα του Πάσχα: Αυτή την ημέρα οι κάτοικοι της Αλευρούς από πολύ νωρίς το πρωί ανάβουν τους φούρνους τους και προετοιμάζουν το φαγητό τους. Την Δευτέρα του Πάσχα συνηθίζεται να ψήνουν στον φούρνο ένα ολόκληρο κατσικάκι με πατάτες, ενώ πολλές φορές ψήνουν ξεχωριστά το κεφαλάκι του ζώου με φρέσκα σπαράγγια. Για να δώσουν δε περισσότερη γεύση στα φαγητά τους, συμπληρώνουν φρέσκια ρίγανη και λίγο τοματοπελτέ. Αφού φουρνίσουν τα ταψιά τους παίρνουν πάλι τις αναστάσιμες λαμπάδες και φεύγουν για την Θεία Λειτουργία, όπου την ημέρα αυτή τελείται στον ναό του κοιμητηρίου, τον Άγιο Ταξιάρχη. Τα παλαιότερα χρόνια μετά το σχόλασμα της εκκλησίας, ο κόσμος μαζευόταν στα αλώνια όπου όλοι μαζί γλεντούσαν με τραγούδια, χορό, μεζέδες και άφθονο κρασί.

Διαβάστε περισσότερα έθιμα από την Αλευρού Λακωνίας εδώ