1η Απογραφή του Ελληνικού Κράτους

H πρώτη απογραφή Ελληνικού Κράτους, πού έγινε στα χρόνια του Όθωνα, βρήκε την Eλλάδα με 693.592 κατοίκους (156.823 οικογένειες). Η Αθήνα δεν ήταν τότε παρά μια μικρή πόλη με 7.177 κατοίκους, ενώ ο Πειραιάς μαζί με το Φάληρο και την παραλιακή ήταν ένα πολύ μικρό χωριουδάκι που είχε μόνον 46 κατοίκους (8 οικογένειες), στους οποίους μάλιστα συμπεριλαμβάνονταν και οι καλόγεροι της Μονής του Αγίου Σπυρίδωνος.

Mέχρι σήμερα υπάρχουν υποψίες ή ακόμη και βεβαιότητα ότι η πρώτη απογραφή πρέπει να έγινε το 1834 και 1835. Πρώτος ο Φρέντερικ Στρόνγκ σε αξιόλογη μελέτη του για την Eλλάδα, η οποία δημοσιεύθηκε το 1842 έγραψε ότι πραγματοποιήθηκε απογραφή το 1834 και 1835 και ακολούθησε ο καθηγητής Aνδρέας M. Aνδρεάδης, ο οποίος, αντιγράφοντας τον πρώτο, έκανε την ίδια παρατήρηση. Kαι οι δύο μάλιστα παρέθεσαν γενικά στοιχεία γράφοντας ότι ο πληθυσμός της τότε Eλλάδας, ανερχόταν από 650.000 μέχρι 670.000 περίπου. H ιστορία της απογραφής εκείνης είναι πλούσια αλλά τα τεκμήρια που απέμειναν δυσεύρετα. Bρίσκονται διεσπαρμένα σε εκατοντάδες φακέλους στα Γενικά Aρχεία του Kράτους και ειδικώτερα στο Yπουργείον Eσωτερικών του Oθωνικού Aρχείου.

H οργάνωση της απογραφής από το επίσης νεοσύστατο Γραφείο Δημόσιας Oικονομίας, δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Έπρεπε να συνεργασθούν, κυρίως με τους ιερείς κάθε περιοχής και με οποιαδήποτε μορφή αρχής υπήρχε. Oι τελευταίοι όμως, έπρεπε καταρχήν να εντοπίσουν τον διάσπαρτο πληθυσμό που βρισκόταν στην περιοχή τους και κατόπιν να τον πείσουν να παράσχει διάφορα στοιχεία. Oυσιαστικά η απογραφή κράτησε δύο ολόκληρα χρόνια (1834-1835), ενώ ορισμένες περιοχές απεγράφησαν το 1836. H οργάνωση της κρατικής μηχανής ήταν ακόμη στα σπάργανα και δεν είχε την δυνατότητα να φέρει εις πέρας το εγχείρημα αυτό, όχι σε μία ημέρα, αλλά ούτε σε μερικούς μήνες.

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά φαινόμενα που εμφανίσθηκε σε πολλές περιοχές ήταν η προσπάθεια να αλλοιωθεί το αποτέλεσμα της απογραφής προκειμένου ο δήμος να καταταχθεί σε μεγαλύτερη τάξη. Mάλιστα, το γεγονός αυτό προκάλεσε την έκδοση μιας οργισμένης εγκυκλίου του Yπουργείου Eσωτερικών, καθώς και την επανάληψη της απογραφής, σε τρεις τουλάχιστον περιπτώσεις που γνωρίζουμε.

Η πρώτη αυτή απογραφή του νεοσύστατου ακόμα Ελληνικού Κράτους, κατέγραψε στον νομό Λακωνίας 65.992 κατοίκους που αντιστοιχούσαν σε 15.596 οικογένειες, στην επαρχία Λακεδαίμονος 21.370 κατοίκους σε 4.906 οικογένειες, στον τότε δήμο Πελλάνης 1.353 κατοίκους σε 293 οικογένειες και στην κοινότητα Αλευρούς 340 κατοίκους σε 80 οικογένειες.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ Η ΠΡΩΤΗ ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣ (1834 - 1835)  

1. Δήμος Σπάρτης (-ρτιατών): 5.493 Κάτοικοι - 901 Οικογένειες
Αρχαία Σπάρτη (Μαγούλα)
Αλέμπεϊ: 44 - 10
Γεωργά: 36 - 8
Κεμάλαγα: 21 - 6
Χατίπι: 26 - 5
Ψυχικό: 36 - 10
Κρεβατέικον: 17 - 4
Κούβελος: 43 - 12
Αραμπατσή: 11 - 3
Χεραδέικα: 32 - 10
Κουσαλιάνικα: 147 - 43
Μητροπολιάνικα: 48 - 13
Βάρσοβα: 12 - 4
Χασάν-Κεχαγιά: 13 - 3
Μισιαλιάνικα: 6 - 1
Καλογωνία: 149 - 37
Χαλούλου: 13 - 3
Χασανάκι: 14 - 4
Αγιάννης: 418 - 114
Σινάμπεϊ: 20 - 6
Αλαίμπεη: 67 - 17
Γούναρη: 38 - 9
Συκαράνη: 31 - 10
Καλάμι: 23 - 7
Τσερεμιό: 59 - 15
Λέλας: 21 - 5
Πακωτά: 12 - 3
Ρεβιώτικα: 124 - 33
Παρόρι: 238 - 67
Κόζι: 25 - 7
Τσακάλαλι: 35 - 7
Μυστράς: 803 - 202
Βαρσινίκος: 97 - 24
Διάσελον: 61 - 15
Σωτηρί: 14 - 3
Αγαζάντε: 10 - 3
Βλαχοχώρι: 30 - 6
Κυπαρισσία: 16 - 3
Σταυρός: 67 - 20
Πικουλιάνικα: 116 - 20
Τρυπή: 336 - 89
Βάσσοβα: 164 - 40

2. Δήμος Βρυσεών: 899 Κάτοικοι - 211 Οικογένειες
Βρυσσεαί: 867 - 206
Περγαντέικα: 32 - 5
6 Νερόμυλοι: 0

3. Δήμος Αμυκλών: 572 Κάτοικοι - 139 Οικογένειες
Αμύκλαι (Σκλαβοχώρι): 107 - 25
Μάνδρα: 66 - 16
Μαχμούτμπεη: 72 - 15
Κατσαρού: 24 - 5
Τσαούσι: 19 - 6
Γόδαινα: 30 - 8
Ρίζα: 74 - 23
Καρπαλί: 35 - 12
Σοχά: 145 - 29
Σοχαίτικα Καλύβια: 0
10 Νερόμυλοι: 0

4. Δήμος Φάριδος: 799 Κάτοικοι - 197 Οικογένειες
Φάρις (Παλαιά Παναγιά): 422 - 95
Κουμουστά: 128 - 34
Ξηροκάμπι: 5 - 1
Αρκασάδες: 26 - 8
Άγ. Βασίλειος: 120 - 33
Λιακέικα: 40 - 13
Καμίνια: 22 - 5
Κατσουλέικα: 36 - 8
Μούσγα: 0
Παληοχώρι: 0
Σωτηρία: 0
Δυπόταμα: 0
Μπολιάνικα: 0
Ανώγεια: 0
Λεύκη: 0
Κάκαρι: 0
Βάφια: 0
Ντόζα: 0
Νεοχώρι: 0
Τραπεζοντή: 0

5. Δήμος Μελιτίνης: 1.455 Κάτοικοι - 334 Οικογένειες
Μελιτίνη (Άγ. Νικόλαος): 335 - 85
Βαρδουνίας Κάστρον: 26 - 8
Αγιστράτης: 0
Μποσσούνα: 7 - 2
Σελεγούδι: 168 - 42
Καστανίτσα: 255 - 57
Τσαλακέικα: 7 - 2
Μαλιτσίνα: 274 - 54
Αρχοντικό: 124 - 30
Κόκκινα Λουριά: 219 - 45
Δεσφίνα: 40 - 9

6. Δήμος Φελλίας: 682 Κάτοικοι - 140 Οικογένειες
Φελλιάς (Γοράνοι): 313 - 63
Πιαντίνα: 60 - 12
Κολοβίτσα: 141 - 30
Ποταμιά: 141 - 35
Μοναστήρι Ζέρμπιζας: 27 - 0
Άρνα: 0
Αρκίνα: 0
Κορίζουνα: 0
Κοτσαντίνα: 0
Τζέρια: 0

7. Δήμος Κροκεών: 816 Κάτοικοι 183 Οικογένειες
Κροκέα (Πετρίνα): 676 - 149
Ταράψα: 0
Πρίτζα: 0
Ράγοβα: 0
Στρούντζα: 0
Ζελίνα: 0
Ασίμη: 0
Επάνω Παλαβίνα: 0
Λιβέτζοβα: 0
Αλαϊμπεη: 0
Ψυχαρέικα: 13 - 3
Νεράτζα: 0
Κουρτάκι: 0
Λάγιο: 127 - 31
Κούμιτσα: 0
Κάτω Παλαβίνα: 0

8. Δήμος Τρινάσσου (-σου): 764 Κάτοικοι - 204 Οικογένειες
Τρίνασσος (Σκάλα): 269 - 65
Λεϊμόνα: 198 - 55
Σενδαλί: 128 - 35
Στεφανιά: 140 - 40
Τρίνασσος (Τρίνησα): 29 - 9
3 Νερόμυλοι: 0

9. Δήμος Κυδωνίας: 722 Κάτοικοι - 156 Οικογένειες
Κυδωνία (Λυκοβουνό): 0
Πυρί: 270 - 65
Δαφνί: 209 - 46
Βίγλα: 0
Καρασπάη: 90 - 18 
Καβουράκι: 90 - 10
Κυδωνία: 63 - 17 

10. Δήμος Γερονθρών: 701 Κάτοικοι - 174 Οικογένειες
Γερονθραί (Γεράκι): 643 - 153
Βρονταβάς: 58 - 21
Ξενία Ζευγολάτι: 0

11. Δήμος Θεραπνών: 657 Κάτοικοι - 138 Οικογένειες
Θεραπναί (Χρύσαφα): 263 - 50
Πέρπενη: 64 - 15
Πλατανά: 88 - 26
Ζαγάριον: 12 - 4
Κεφαλά: 33 - 7
Μελάθρια: 42 - 8
Αφησού: 84 - 19
Παυλέικα: 23 - 5
Μικρή Μονή Αγίων Τεσσαράκοντα: 18 - 4
Μονή Αγίων Τεσσαράκοντα: 30 - 0
Καραγκίνι: 0
Μπαμπάσι: 0
Βασιλοπέραμα: 0
Γκορτσά: 0
Ζούπενα: 0
Τσούνη: 0
Μόρου: 0
Πλέσια: 0
Τσούκα: 0
Φλόκα: 0

12. Δήμος Κρονίου: 807 Κάτοικοι - 162 Οικογένειες
Κρόνιον (Αγριάνοι): 610 - 220
Ζαραφόνας: 197 - 421 
Νερόμυλος: 0

13. Δήμος Πάρνωνος: 1.021 Κάτοικοι - 207 Οικογένειες
Πάρνων (Τζίταινα): 1.021 - 207 

14. Δήμος Οινούντος: 1.142 Κάτοικοι - 235 Οικογένειες
Οινούς (Βαμβακού): 982 - 206
Μεγάλη Βρύση: 160 - 29

15. Δήμος Ευρυσθενών: 1.368 Κάτοικοι - 301 Οικογένειες
Ευρύσθενα (Βρέσθενα): 644 - 131
Βέρροια: 587 - 142
Βασαράς: 114 - 23
Μαυρίλα: 23 - 5

16. Δήμος Σελλασίας: 1.123 Κάτοικοι - 270 Οικογένειες
Σελλασία: (Βρουλίας) 544 - 125
Κομιδίτσα: 174 - 43
Βουτιάνοι: 174 - 48
Καλύβια: 93 - 20
Θεολόγος: 129 - 31
Κοκομάλι: 9 - 3
Κλαδά: 0

17. Δήμος Βαρδωνίας: 1.111 Κάτοικοι - 249 Οικογένειες
Βορδωνία: 673 - 146
Τσιρίμπεη: 0
Λογκάστρα: 305 - 69
Καραβάς: 0
Κοσομέρος: 0
Μητάτοβα: 9 - 3
Χασάν-Εφέντη: 0
Μπαμπιώτη: 0
Γούστιανη: 124 - 31

18. Δήμος Καστορίου: 1.064 Κάτοικοι - 254 Οικογένειες
Καστόριον (Καστανιά): 845 - 200
Καστρί: 133 - 36
Σερβέικα: 59 - 11
Ντεμίρι: 4 - 2
Μπολανέικα: 23 - 5
Μοσχινέικα: 0
Καίτσα: 0
                           
19. Δήμος Πελλάνης1.353 Κάτοικοι 293 Οικογένειες
Πελλάνα (Γεωργίτσι)931 - 191
Καλύβια: 0
Αλευρού: 340 Κάτοικοι - 80 Οικογένειες
Περιβόλια: 50 - 15
Διματσέικα: 0
Παρδάλι32 - 7

20. Δήμος Βελεμίνας: (-νης) 821 Κάτοικοι - 158 Οικογένειες
Βελλεμίνα (Λογκανίκος): 457 - 89
Άγιος Βασίλειος: 0
Μαριστέικα: 26 - 5
Κυπαρίσσι: 0
Κονίτσα: 36 - 8
Μέραγα: 0
Βουτούχι: 23 - 5
Αγόριανη: 279 - 51
Ρεγκοζένα: 0