Αναξιοποίητος και δυσπρόσιτος ο αρχαιολογικός χώρος της Πελλάνας

08.07.2020

Νέα παρέμβαση Δαβάκη στην υπουργό Πολιτισμού.

Σημάδια ακραίας εγκατάλειψης, που χρόνο με τον χρόνο βαθαίνουν και πληγώνουν το κοινό αίσθημα, παρουσιάζει ο αρχαιολογικός χώρος της Πελλάνας, προμετωπίδα του οποίου αποτελούν οι περίφημοι θολωτοί τάφοι μυκηναϊκής περιόδου.

Πρόκειται για μερικά από τα σπουδαιότερα ευρήματα πολιτιστικής κληρονομιάς του 21ου αιώνα στην αρχαία πόλη της Λακεδαίμονος, που ανακάλυψε ο Καθηγητής Θεόδωρος Σπυρόπουλος, τα οποία εκτός από το γεγονός ότι παραμένουν μη επισκέψιμα, βρίσκονται στο έλεος των καιρικών φαινομένων, ενώ αυξημένος είναι ο κίνδυνος αρχαιοκαπηλίας λόγω απουσίας φύλαξης.

Παρά τις έντονες αντιδράσεις για το μπάζωμα του ενός τάφου από το 2002 και παρά τις δεσμεύσεις αρμόδιων αρχών και φορέων για προσωρινή παρέμβαση, η κατάσταση παραμένει αμετάβλητη, προκαλώντας οργή και θλίψη, σύμφωνα με καταγγελίες και αναφορές κατοίκων της περιοχής. Ο αρχαιολογικός χώρος καθίσταται επισκέψιμος κατά περιόδους, ωστόσο δεν υπάρχει σταθερό καθεστώς λειτουργίας και το «λουκέτο» επανέρχεται.

Σημειώνεται ότι η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως λείψανα κατοίκησης και νεκροταφείο Πρωτοελλαδικών Xρόνων, επιβλητικό μυκηναϊκό ανακτορικό συγκρότημα με κυκλώπειο τείχος, τάφο των Πρώιμων Μυκηναϊκών Χρόνων (περί το 1500 π.Χ.), θολωτούς λαξευτούς τάφους Mυκηναϊκών Xρόνων, τμήμα οικισμού Mυκηναϊκών και Eλληνιστικών Xρόνων, λείψανα τείχους Eλληνιστικών Xρόνων, άφθονη κεραμική και ειδώλια, κατάλοιπα της Φραγκοκρατίας.

Ερώτηση Δαβάκη σε Μενδώνη

Το εδώ και χρόνια ζήτημα της ανάδειξης και αξιοποίησης του αρχαιολογικού χώρου της Πελλάνας, επαναφέρει με νέα κοινοβουλευτική του ερώτηση προς την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη ο βουλευτής Λακωνίας κ. Θανάσης Δαβάκης.

Ο κ. Δαβάκης με σειρά ερωτημάτων προς την υπουργό ζητεί άμεση παρέμβαση ούτως ώστε ο αρχαιολογικός χώρος της Πελλάνας να αναδειχθεί και να καταστεί στοιχειωδώς επισκέψιμος.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ερώτησης του κ. Δαβάκη:

«Για τον αρχαιολογικό χώρο της Πελλάνας, ο επίσημος διαδικτυακός κόμβος του υπουργείου Πολιτισμού, “ΟΔΥΣΣΕΥΣ”, αναφέρει τα ακόλουθα:

“Το 1926 είχαν ανασκαφεί δύο μικροί σχετικά θαλαμωτοί, λαξευτοί τάφοι στη θέση "Σπηλιές" από τον αρχαιολόγο Θ. Καραχάλιο. Λάξευμα θολόσχημο είχε καθαρισθεί στη δεκαετία του 1970 από τον Γ. Σταινχάουερ στην ίδια θέση. Οι μεγάλοι θολωτοί τάφοι και τα προϊστορικά λείψανα στην Ακρόπολη της Πελλάνας αποκαλύφθηκαν στις ανασκαφές του Δρα Εφόρου Θ. Σπυρόπουλου από το 1980-1995. Έχει γίνει μελέτη στερέωσης και στέγασης του μεγάλου θολωτού τάφου από την Διεύθυνση Αναστηλώσεως Αρχαίων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού, αλλά το έργο δεν έχει ακόμα πραγματοποιηθεί.  Τα σημαντικότερα Μνημεία του Αρχαιολογικού Χώρου είναι:
  • Νεκροταφείο θολωτών λαξευτών τάφων της μυκηναϊκής περιόδου, στην θέση "Σπηλιές". Ο μεγαλύτερος κατασκευάσθηκε στα πρώιμα μυκηναϊκά χρόνια (1500 π.Χ. περίπου) κι έχει θόλο διαμέτρου 10 μέτρων. Είναι ασφαλώς βασιλικός τάφος.
  • Η Ακρόπολη της Πελλάνας, στην οποία διακρίνονται λείψανα τείχους των ελληνιστικών χρόνων και κατάλοιπα των χρόνων της Φραγκοκρατίας.
  • Ακρόπολη της Πελλάνας στο λόφο "Παλαιόκαστρο", όπου πρόσφατες ανασκαφές του Θ. Σπυρόπουλου, έφεραν στο φως λείψανα κατοίκησης των πρωτοελλαδικών χρόνων (2.500 π.Χ. περίπου), στην κορυφή της Ακρόπολης (ίσως κάποιο ανακτορικό κτίσμα). Στο πρώτο άνδηρο μετά την κορυφή, ανατολικά, αποκαλύφθηκε ένας τύμβος, προερχόμενος μάλλον από ομάδα τύμβων, της πρωτοελλαδικής περιόδου, περιβαλλόμενος με λίθινη κρηπίδα. Επιτόπου βρέθηκαν ταφές και αποθέτης. Στη νότια πλαγιά του λόφου αποκαλύφθηκε τμήμα οικισμού μυκηναϊκών και ελληνιστικών χρόνων. Μνημειώδης δρόμος, πλακόστρωτος, μυκηναϊκών χρόνων με μεταγενέστερες συντηρήσεις οδηγεί από τις ανατολικές υπώρειες της ακρόπολης στην κορυφή ή σε άλλη θέση του λόφου, όπου αναμένεται σημαντικό κτίσμα, πιθανώς, το Μυκηναϊκό ανάκτορο της περιοχής. Ο ανασκαφέας κος Θ. Σπυρόπουλος υποστηρίζει ότι η Πελλάνα είναι η Ομηρική πόλη Λακεδαίμων, στην οποία είχαν τα ανάκτορά τους ο Μενέλαος και η Ελένη”.
Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι, ανεξαρτήτως της ταυτίσεως με το ανάκτορο του Μενελάου ή της Ελένης, η Πελλάνα είναι ασφαλώς μία θέση με ευρήματα από την Προϊστορική περίοδο, με σημαντικά και εξαιρετικά κατάλοιπα της Πρώιμης και Ύστερης Εποχής του Χαλκού. Ειδικότερα, οι κτιστοί θαλαμωτοί τάφοι είναι μνημειακών διαστάσεων, δείγματα επιμελημένης και μοναδικής για την Πελοπόννησο ταφικής αρχιτεκτονικής.

Παρά το σημαντικό αρχαιολογικό, ιστορικό και πολιτιστικό ενδιαφέρον, ο αρχαιολογικός χώρος της Πελλάνας παραμένει αναξιοποίητος και δυσπρόσιτος στην πλειονότητα τόσο των Λακώνων όσο και των επισκεπτών της Λακωνίας. Στο διαδικτυακό τόπο του Υπουργείου δεν παρέχεται καμία πληροφορία για το ωράριο λειτουργίας ή την δυνατότητα επίσκεψής του (σε αντίθεση με άλλους αντίστοιχους χώρους της Λακωνίας), έστω και κατόπιν προηγούμενης συνεννόησης με την Εφορεία Αρχαιοτήτων.

Επιπρόσθετα, τόσον ο αρχαιολογικός χώρος όσο και τα μνημεία χρήζουν επεμβάσεων για την συντήρηση, την προστασία από τις καιρικές συνθήκες και τον καλλωπισμό τους.

ΕΡΩΤΑΤΑΙ η κα υπουργός:
1. Θα υπάρξει η δυνατότητα για το καλοκαίρι – φθινόπωρο του 2020 να καταστεί ο αρχαιολογικός χώρος της Πελλάνας επισκέψιμος, με την πρόσληψη του αναγκαίου εποχικού φυλακτικού προσωπικού;
2. Είναι δυνατή η ενημέρωση του διαδικτυακού τόπου του υπουργείου, ώστε να συμπεριλαμβάνει την δυνατότητα επίσκεψης και το ωράριο του αρχαιολογικού χώρου Πελλάνας; Εάν ναι, είναι αντίστοιχα δυνατή η ανάλογη επικαιροποίηση για το σύνολο των αρχαιολογικών χώρων της Λακωνίας;
3. Υπάρχει προγραμματισμός από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λακωνίας παρεμβάσεως ή τουλάχιστον ευπρεπισμού του αρχαιολογικού χώρου Πελλάνας και του περιβάλλοντος των ισταμένων μνημείων;
4. Αντιμετωπίζουν προβλήματα στατικότητας τα ταφικά μνημεία ή αποσάθρωσης τα οικιστικά κατάλοιπα; Εάν ναι, έχουν ληφθεί μέτρα, με την εκπόνηση των ανάλογων μελετών; Ποιο το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής τους;
5. Είναι δυνατή η επιτάχυνση της διαδικασίας δημοσίευσης των πορισμάτων της ανασκαφής;»


Πηγή: Lakonikos.gr